De taalontwikkeling

Bijna alle mensen op aarde kunnen spreken, maar lang niet iedereen kan viool spelen, fietsen, schrijven of schaken. Spreken is de activiteit die de mens het duidelijkst onderscheidt van andere levende wezens. We gebruiken talloze klanken om ontelbaar veel woorden te vormen. En met al deze woorden kunnen we vervolgens de mooiste zinnen maken. Van korte mededelingen tot lange verhalen: de mogelijkheden zijn eindeloos. 

Spreken lijkt soms wel een basisinstinct net zoals ademen, lopen en kruipen. Juist omdat het zo vanzelfsprekend lijkt, vergeet men wel eens dat het eigenlijk het meest ingewikkelde systeem is dat een kind ooit zal leren. Taal is de sleutel tot verbinding, relaties, schoolsucces en geluk! Het is daarom belangrijk dat je als ouder kennis hebt van het verloop van de taalontwikkeling en weet hoe je deze het beste kunt ondersteunen.

Elk kind doorloopt verschillende fasen in de taalontwikkeling en als ouder of verzorger kun je hier een belangrijke rol in spelen. Hier leggen we stap voor stap uit hoe dit proces verloopt. Let op! De leeftijden die hieronder worden genoemd voor de verschillende fasen van de taalontwikkeling zijn gemiddelden. Het is belangrijk om te begrijpen dat elk kind zich op zijn eigen tempo ontwikkelt. De taalontwikkeling is een complex proces, waarbij ieder kind leert op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Als ouder is het belangrijk om geduldig en ondersteunend te zijn. In het geval van ernstige zorgen is het altijd verstandig om professioneel advies in te winnen. 

1. De prelinguale periode (0 tot 12 maanden) 

In deze eerste fase maakt het kind nog geen gebruik van echte woorden. Toch gebeurt er al ontzettend veel. Baby’s beginnen met huilen en brabbelen om hun behoeften duidelijk te maken. Ze leren klanken herkennen en reageren op de stemmen van hun ouders. Door veel tegen je baby te praten, bijvoorbeeld tijdens het verschonen of eten geven, stimuleer je deze vroege communicatie. 

2. De vroeglinguale periode (1j tot 2j6m) 

Rond het eerste levensjaar verschijnen de eerste woordjes. Dit is een spannende tijd, want kinderen leren woorden te koppelen aan objecten, mensen en gebeurtenissen. Woorden als "mama", "bal" en "hap" worden gebruikt om te communiceren. Het is belangrijk om taal in de dagelijkse routines te verweven en te herhalen wat je kind zegt, zodat ze woorden beter leren begrijpen en gebruiken. 

3. De differentiatiefase (2j6m tot 5j) 

In deze fase groeit de woordenschat van kinderen enorm en beginnen ze langere zinnen te maken. Ze leren ook grammaticale regels, zoals meervoudsvormen en werkwoordvervoegingen. Je kunt je kind ondersteunen door boeken voor te lezen, vragen te stellen en samen spelletjes te spelen waarbij taal een rol speelt. Dit is ook de tijd waarin kinderen nieuwsgierig worden en veel "waarom"-vragen stellen. 

4. De voltooiingsfase (5 tot 10 jaar) 

Vanaf vijf jaar verfijnt een kind zijn taalvaardigheid. Zinnen worden complexer en kinderen leren nuances in taal begrijpen, zoals humor en spreekwoorden. Ook school speelt een grote rol in deze fase. Het blijven praten met je kind en luisteren naar hun verhalen helpt hen zich verder te ontwikkelen. 

Aan het einde van deze fase zijn kinderen in staat om vloeiend te spreken en te begrijpen en ze kunnen hun taal effectief gebruiken in een breed scala van sociale contexten. De taal is in principe ‘volwassen’ geworden. Dit betekent echter niet dat de taalontwikkeling nu ‘af’ is. Gedurende het hele leven van het kind zal het nieuwe woorden een zinsstructuren leren. Het taalverwervingsproces is in die zin eigenlijk nooit ‘af’. 

Taalontwikkeling stimuleren